انتقاد: فرض کنید که در جایی زندگی میکنید که هر بار از منزل خارج میشوید، فرد یا افرادی بیرون منتظر شما هستند و به محض دیدن شما با کاتر یا تیغ به سمت شما حمله ور میشوند

و به شما زخم میزنند، و نمیتوانید از این افراد شکایت کنید، واکنش و تصمیم و اقدام شما در این مورد چیست؟ آیا هرگز از منزل خارج نمیشوید؟

آیا تصمیم دارید که با هیچ فردی ارتباط برقرار نکنید؟میخواهید برای همیشه در خانه بمانید یا دنبال راه حل منطقی تری هستید؟

هر راه حلی ممکن است به ذهن شما خطور کند اما یکی از بهترین راهها ایمن کردن خودمان در مقابل این افراد است، میتوانیم لباسهای ایمنی مثل زره ضدضربه

یا کلاههای ایمنی روی صورتمان بذاریم و خودمان از شر این افراد خلاص کنیم.

انتقاد نیز به همین گونه است ما چه بخواهیم و چه نخواهیم توسط افرادی انتقاد میشویم و نمیتوانیم نظر همه را جلب کنیم بطوری که از ما هیچ انتقادی نشود،

اگر روزی از ما هیچ انتقادی نشد قطعا آن روز یا مرده ایم یا در حال نقش بازی کردن هستیم و کسی غیر خود واقعیمان را زندگی میکنیم.

پس باید این نکته را بپذیریم که در هر حالتی یک عده وجود دارندکه ما را نمیپذیرند و قطعا از ما انتقاد خواهند کرد و ما هرگز قادر به جلب نظر همه نخواهیم بود با این اوصاف

و دیدگاه بریم ببینیم که انتقاد چی هست؟

انتقاد چیست؟

همه ما دنیای مطلوبی داریم و بر اساس دنیای خودمان یک سری تصاویر ذهنی داریم وهمیشه دوست داریم که همه چیز با دنیای مطلوب و تصاویر ذهنی

ما سازگار و منطبق باشد،اگر بین رویدادهای بیرونی و تصاویر ذهنی ما ناسازگاری وجود داشته باشد ما شروع به انتقاد میکنیم.و اینگونه است که انتقاد

شکل میگیرد تا آن رویداد اصلاح شود مطابق با خواسته ما باشد.

در کتاب تیغ که منبع  اصلی این نوشته است این مورد را با یک مثال جالب آورده اند که اگر ما برای یک اتاق موکت تهیه کنیم

و آن موکت برای اتاق ما اندازه نباشد ما با کاتر یا تیغ شروع به برش

ابعاد آن میکنیم تا با کف اتاق ما سازگار و هماهنگ شود.

اهمیت انتقاد چیست؟

انتقاد جزیی از زندگی ما است و اگر ما حتی با هیچ فردی ارتباطی نگیریم باز هم از طریق نزدیکانمان نقد میشویم و میشنویم پس همه ما به نوعی انتقاد را لمس میکنیم،

یا حتی خودمان بخاطرحساسیتی که روی نزدیکانمان داریم یا علاقه ای که به آنها داریم و میخواهیم که آنها بی نقص باشند، پس باید یاد بگیریم که چگونه انتقاد کنیم که به

روابطمان لطمه نزنیم و چگونه پذیرای آن باشیم که خودمان را اذیت نکنیم و انتقاد بجای اینکه حال ما را خراب کند به سکویی برای رشد ما تبدیل شود.

یادمان باشد  چیزی از ارزش ما کم نخواهد کرد…

نکته ای که لازم است بدانیم اینست که ما آن انتقادی که از ما میشود نیستیم و آن نقد نمیتواند به ارزشمندی ما لطمه ای وارد کند میتوانیم نقد را بشنویم و بعد آن را بسنجیم که آیا پذیرای آن هستیم؟

آیا آن نقد وارد است به ما یا خیر؟ و اینکه من چگونه میتوانم از آن در جهت رشد خودم استفاده کنم؟

چگونه باید انتقاد کرد؟

انتقاد کردن هم مثل هر مهارت دیگری لازم به تمرین کردن دارد و نقد کردن بی هوا و بدون رعایت کردن آداب آن میتواند بجای اینکه سازنده باشد مخرب باشد،

در زیر فرمول انتقاد کردن را که از کتاب «تیغ» برداشته ام را میگویم.

فرمول انتقاد کردن:

کسب اجازه

حسن جویی

بیان به شخصی بودن نظر

بیان به رفتار شخص نه به شخصیت او

تبدیل انتقاد به پیشنهاد

وقت دادن و اختیار دادن

فرمول انتقاد که شامل شش گام است را حتما بخاطر بسپاریم و یادمان باشد اگر اینگونه از کسی انتقاد کنیم نشان میدهیم که

چقدر در ارتباطاتمان حرفه ای هستیم و ضمن اینکه ما کسی هستیم

که به کسی لطمه نمیزنیم و با نقد درست به رشد دیگران کمک خواهیم کرد.

کسب اجازه

قبل از انتقاد از دیگران باید حتما از آنها اجازه گرفت اینگونه ادب خود را نشان میدهیم، و اطمینان حاصل میکنیم که زمان مناسبی را انتخاب کرده ایم و

در نتیجه پذیرش طرف مقابل را هم بالاتر میبریم.

حسن جویی ( تعریف و تحسین)

متاسفانه ما در عیبجویی از دیگران بیشتر تبحر داریم تا تعریف و تمجید کردن از دیگران و دیدن محاسن اطرافیانمان،

بهتر است قبل  از اینکه زبان به انتقاد بگشاییم از طرف مقابل تعریف کنیم یا میتوانیم

به اشتباهاتمان در گذشته اشاره کنیم.

اعتراف به شخصی بودن نظر

گام سوم  این است که به طرف بگوییم که این گفته فقط نظر شخصی ما است و ممکن است درست نباشد.

بیان به رفتار نه شخصیت

از گامهای کلیدی اینست که نقد باید به رفتار شخص باشد نه شخصیت او، یعنی بجای اینکه به او بگوییم که «تو آدم ولخرجی» هستی

بگوییم که« تو زندگیمان به مدیریت مالی نیاز داریم».

پس نسبت به کلماتی که  بکار میبریم حتما آگاهی داشته باشیم و اینکه شخصیت مخاطب را مستقیم مورد خطاب قرار ندهیم.

تبدیل انتقاد به پیشنهاد

اگر یاد بگیریم که انتقادمان را بصورت پیشنهاد مطرح کنیم بدون شک اثربخش تر خواهیم بود و پذیرش مخاطب بیشتر میشود.

وقت دادن و اختیاردادن

آخرین گام  اینست که فرد را تحت فشار قرار ندهیم و به او اختیار و آزادی عمل بدهیم و این باعث میشه که بجای اینکه تمرکز فرد بر روی این باشد

که جواب ما را بدهد به این فکر کند که چطور عمل کند.

مثلا میتوانیم به او بگوییم که : این نظر من شاید درست نباشه میتوانی در موردش فکر کنی و هر جور که خودت صلاح میدانی عمل کنی.

لحن و زبان بدن

نکته‌ی دیگری که در انتقاد باید به آن توجه داشته باشیم این است که حتما به لحن و زبان بدنمان آگاه باشیم که لحنمان تند و تیز نباشد

بلکه آرام و با صدای پایین و البته مهربانانه حرف بزنیم و زبان بدنمان هم مثبت باشد تا اثر بخش باشیم.

هر چه از نقدها به درستی و با توجه به اصول انجام داده شود، می‌توان به بهبود عملکرد و ارتقاء روابط افراد کمک کرد.

امیدوارم که   این مقاله برای شما مفید بوده باشد و شما هم از الان تصمیم بگیرید که چگونه از دیگران انتقاد کنید که موثر باشید .